Hêbrơ: karat
Đŏk: kharat
Mrô Strong: 3772
Jơlan Phŭn:
Čơdơ̆ng Phŭn 15:18; Tơbiă 24:8; Yirmeyah 31:31; Yehezekêl 34:25; Daniêl 9:26
“Ƀơi hrơi anŭn Yahweh pơjing sa tơlơi pơgop hăng Abram hăng laĭ: Kâo brơi kơ abih bang kơnung djuai ih lŏn anai, čơdơ̆ng mơ̆ng ia krong čar Êjip hlŏng truh pơ krong prŏng Huphrat” (Čơdơ̆ng 15:18).
Phŭn kơyâo mơnŭ ƀôdah bơnŭ jĕ ƀơi amăng ja̱ng plei jing yom pơphan biă mă tơdang ƀing ană plei glaĭ mơ̆ng hyu ƀôdah mơ̆ng hơma ƀuh, jing kar hăng ƀuh rơiêŭ mơak tơdang ƀuh plei pla pô. Samơ̆ tơdang arăng drom, kŏh, khăt hĭ ƀơi phŭn kơyâo anŭn, lu mơnuih pơmĭn jing kar hăng hơmâo sa tơlơi rơngiă hĭ mơ̆ng plei anŭn, ƀôdah kơƀah hĭ. Anai jing sa boh rup kơčrâo kơ tơlơi “khăt” hĭ kar hăng arăng khăt hĭ kơyâo bơnŭ anŭn yơh.
Boh pơhiăp karat kiăng laĭ “khăt” ƀôdah “khăt tơĭ” hĭ arăng yua amăng lu tơlơi kiăng pia phara amăng Tơlơi Pơgop Hơđăp, jing tơlơi khăt hĭ gơnam mơ̆ng sum ao (1 Samuêl 24:4-5; 2 Hră Ruai 19:4), čŏng hĭ, khăt tơĭ (1 Ƀing Pơtao 17:51; 31:9), drom hĭ kơyâo (1 Ƀing Pơtao 15:20; 2 Ƀing Pơtao 19:23), khăt pơrai hĭ khul rup trah (Khua Phat Kơđi 6:30; 1 Ƀing Pơtao 5:13), pơkơ̆ng hĭ ƀôdah pơgăn hĭ glong ia rô (Yôsua 3:16; 4:7).
Hơmâo đơđa hră pơhiăp, boh hiăp karat kơčrâo kơ tơlơi đuaĭ ataih hĭ mơ̆ng tơpul grup mơnuih jing boh răm tơbiă mơ̆ng tơlơi bruă sat ƀai pơkơdơ̆ng glaĭ hăng tơlơi rơgoh hiam yơh (Tơbiă 30:33; Lêwi 7:20-21). Amăng hră pơhiăp pơkŏn, arăng pơblang boh hiăp anŭn “buč hĭ” (1 Samuêl 24:21; Yehezekêl 25:7) ƀôdah “pơklah lui” “pơčơlah hĭ” (Čơdơ̆ng 9:11; Yirmeyah 11:19) kar hăng arăng pơblang amăng tơlơi răm rai yơh. Đơđa djơ̆ anŏ ñu, boh hiăp “khăt hĭ” kơčrâo kơ tơlơi pơdjai hĭ hlô mơnơ̆ng (1 Ƀing Pơtao 18:5) ƀôdah mơnuih mơnam (1 Ƀing Pơtao 18:4).
Pơhiăp gah kơ hrăm yang, arăng yua boh hiăp karat kiăng kơčrâo kơ tơlơi pơjing tơlơi pơgop jing tơlơi pơtŭ ư jing tơlơi “khăt” tŏng krah dua čô yơh (Tơbiă 24:8; Juăt 4:23: 5:2). Tơlơi pơhiăp pơhreng Hêbrơ laĭ “khăt sa tơlơi pơgop” kiăng kơčrâo kơ tơlơi pơkô̆ pơjing tơlơi pơgop ƀôdah tơlơi pơtŭ ư tŏng krah dua grup pơjing tơlơi phet wơ̆t hăng khăt hlô mơnơ̆ng pơyơr đĭ kơ Khua Yang yơh (Čơdơ̆ng 15:9-18).
Pô pơala Zekharyah yua karat kiăng pơruai kơ tơlơi răm rai hăng lui raih hĭ hơdôm plei pla ƀing Philistia kar hăng plei Askelôn hăng Asod yơh (Zekharyah 9:6). Tui hăng pô pơala anai, hrơi Khua Yang či ƀuh tơlơi răm rai hăng lui raih hĭ khul rup trah mơ̆ng guai lŏn čar ƀing Israel yơh (13:2) wơ̆t hăng tơlơi pơčơlah hĭ ƀing ană plei Yerusalaim mơ̆n (13:8; 14:2). Hơnăl tuč, Zekharyah laĭ lui hlâo kơ tơlơi “kơsung blah” ƀing wai triu jing ƀing wai lăng ƀing Israel (13:7). Hră Daniêl pơkơjăp kơ tơlơi anai kar hăng pơrơđah “Pô Messiah” arăng či khăt hĭ (karat) tơdơi kơ nămpluh-dua hrơi kŏm (Daniêl 9:26). Daniêl ăt kơčrâo tơbiă hrơi mông anŭn či truh mơ̆n, tơdơi kơ hơnăl tuč “nămpluh-dua hrơi kŏm” jing hrơi mông kơčrâo kơ tơlơi pŏng kơđĭn Yang Krist yơh. Wơ̆t tơdah tơnap hluh amăng tơlơi hơgŏm tơdang pơhiăp kơ tơlơi Daniêl laĭ “tơjuhpluh hrơi kŏm,” rơđah rơđo̱ng biă mă yơh Pô Messiah tŭ arăng pơdjai hlâo kơ tơlơi răm rai hĭ Sang Yang yuakơ ƀing Rôm pơrai hĭ amăng thŭn 70 tơdơi kơ Yang Krist (T.K.). Hơnŭn yơh, hơdôm tơlơi laĭ lui hlâo mơ̆ng Daniêl hăng Zekharyah jing yom phŭn biă mă kơ ƀing đaŏ pơhiăp pơgăl pơgang amăng tơlơi thâo krăn Yêus Pô Nazaret jing Pô Messiah, ăt jing Pô Pơklaih ta mơ̆n.