Hêbrơ: ‘anan
Đŏk: anan
Mrô Strong: 6051
Jơlan Phŭn:
Tơlơi Čơdơ̆ng Phŭn 9:13-14; Tơbiă 13:21-22; 19:9; 34:5; 40:34; Tơlơi Yap 9:15-22
“Kâo pioh mrŏt Kâo amăng khul kơthul, jing sa gru kơnăl kơ tơlơi pơgop tŏng krah Kâo hăng lŏn tơnah yơh. Tơdah Kâo go̱m hĭ lŏn tơnah hăng khul kơthul laih anŭn mrŏt anŭn yơh či pơƀuh rai amăng khul kơthul” (Čơdơ̆ng Phŭn 9:13-14)
Kơ abih bang mơnuih rơnŭk anai, wơ̆t hăng ƀing hrăm lăng adai rơngit, “kơthul” jing tơlơi mơnơ̆ng kiăng hrăm, kơsem hrăm laih anŭn klah kơtŭm yơh. Kơthul hơmâo ia hơjan, tơlơi kơtang litrik, jing tơlơi pơthâo kơ hrơi hơjan pơđiă či jing yơh. Amăng tơlơi Pơgop Hơđăp hăng Phrâo, kơthul jing yom pơphan yơh. Kơthul juăt tĕk djơ̆ tơlơi Ơi Adai dŏ hrŏm hăng ƀing ană plei Ñu yơh hăng tơlơi dưi mơyang Ñu, tơlơi git gai dui ba Ñu. Boh hiăp anăn Hêbrơ ‘anan kiăng laĭ “kơthul, kơhul ayŭh, ƀôdah kơhul go̱m.” Arăng juăt pơblang jing “kơthul” tơbiă rai mơ̆ng akha boh hiăp ‘anan, kiăng laĭ “go̱m ƀôdah pơƀuh rai.” Boh hiăp pơpư̆ ‘anan kiăng laĭ “hơmâo mơta tơlơi pơƀuh rai” ƀôdah “bar ai kơthul” yơh.
Tơlơi kiăng laĭ hrăm yang hăng pơhơmutu tơdang yua boh hiăp “kơthul” jing yom pơphan biă mă yơh amăng Hơdrôm Hră Rơgoh Hiam. Hơjan mơ̆ng kơthul jing phŭn pơrai hĭ lŏn tơnah yơh amăng rơnŭk Noah. Hơnŭn yơh, Khua Yang pioh laih mrŏt Ñu amăng adai kiăng pơrơđah tơlơi pơgop Ñu hăng mơnuih mơnam kơ tơlơi Ñu ƀu či pơrai hĭ lŏn tơnah hăng ia li̱ng dơ̆ng tah (Čơdơ̆ng Phŭn 9:13-16). Gơ̆ng kơthul, hăng anăp mơta Ơi Adai amăng anŭn, dui ba ƀing Israel amăng tơdron ha̱r (Tơbiă 13:21;
14:19; 16:10). Ƀơi čư Sinai, Khua Yang rai amăng kơthul kơpa̱l kiăng pơhiăp hăng ƀing ană plei Ñu laih anŭn pha brơi tơlơi juăt (Tơbiă 19:9). Ñu ăt pơhiăp hăng Môseh mơ̆ng kơthul go̱m hĭ čư̆ Sinai (Tơbiă 24:16). Ƀơi Hrơi Pap Brơi, Khua Yang pơƀuh rai amăng kơthul gah ngŏ kơ Kơnŏp Tơlơi Pap amăng Anih Rơgoh Hiam Hloh (Lêwi 16:2). Kơthul go̱m hĭ Sang Yang Hăng Khăn tơdang sang anŭn giŏng laih (Tơbiă 40:34-36) laih anŭn dui ba ƀing Israel hyu amăng tơdron tač (Tơbiă 40:37-38). Tơdang gơ̆ng kơthul đuaĭ nao, ƀing Israel đuaĭ nao yơh; tơdang gơ̆ng kơthul anŭn dơ̆ng glaĭ hăng dŏ gah ngŏ kơ anih anŭn, ƀing Israel dơ̆ng glaĭ hăng pơdơ̆ng đĭ sang khăn yơh (Yap 9:16-23). Ƀing Israel khŏm tui gưt yơh hơdơ̆ pă gơ̆ng kơthul anŭn dơ̆ng glaĭ ƀôdah đuaĭ nao (Yap 9:22). Anăp mơta Ơi Adai ƀu tơklah hĭ ôh mơ̆ng kơthul anŭn. Khua Yang pơhiăp hăng ƀing gơñu mơ̆ng kơthul, ba rai tơlơi phat kơđi ƀôdah bơni hiam mơ̆n (Yap 11:25; 16:42-45).
Kơthul go̱m hĭ Yang Yêsu ƀơi čư̆ pơplih rup laih anŭn hơmâo hiăp pơhiăp mơ̆ng kơthul pơrơđah kơ tơlơi Ơi Adai tŭ ư kơ Yang Yêsu jing Ană Đah Rơkơi Ñu ruah laih (Mathiơ 17:5). Yang Yêsu đuaĭ glaĭ pơ adai hơmâo kơthul go̱m hĭ mơ̆n (Bruă 1:9), ăt pơrơđah kơ kơnuih yang Ñu mơ̆n. Tui hăng Ană Mơnuih jing rup pơruai laih amăng hră Daniêl kơ tơlơi Ñu rai amăng kơthul hiăng pơ adai, Yang Yêsu či trŭn rai dơ̆ng kar hăng Pô Dưi Kơtang kơ ƀing ană plei Ñu yơh (Daniêl 7:13; Mathiơ 24:30; 26:64). Ƀing đaŏ či đuaĭ hĭ mơ̆ng lŏn tơnah kar hăng Yang Yêsu đĭ glaĭ pơ adai laih hlâo adih (1 Thessalonikê 4:17).