Hêbrơ: qatar
Đŏk: katar
Mrô Strong: 6999
Jơlan Phŭn:
Tơbiă 30:7, 8; 1 Samuêl 2:28; 1 Ƀing Pơtao 22:43; 2 Ƀing Pơtao 23:5; Yirmeyah 18:15
“A̱rôn khŏm čuh gơnam ƀâo mơngưi ƀơi kơnưl anai kơ rĭm mơguah ñu mŭt rai pơkra apui kơđen. Ñu khŏm čuh gơnam ƀâo mơngưi dơ̆ng tơdang ñu tuč apui kơđen amăng hrơi klăm, tui anŭn gơnam ƀâo mơngưi či dưi čuh nanao ƀơi anăp Yahweh kơ rơnŭk pơanăp” (Tơlơi Tơbiă 30:7, 8).
Boh hiăp pơpư̆ Hêbrơ qatar, “tơlơi čuh gơnam ƀâo mơngưi,” hơmâo rai mơ̆ng boh hiăp anăn qetortet kiăng laĭ “asăp gơnam pơyơr čuh ƀôdah gơnam ƀâo mơngưi.” Qatar ăt jing “gơnam pơyơr ƀâo mơngưi” mơ̆n laih anŭn ƀu kơčrâo kơ tơlơi bruă ngă sat ƀai ôh. Djơ̆ biă mă ñu, boh hiăp anŭn arăng yua kiăng pơruai kơ tơlơi čuh khul gơnam pơyơr kơ Khua Yang amăng tơlơi kơkuh pơpŭ jing gơnam ayŭh đĭ pơ adai pơpŭ pơyom kơ Ơi Adai yơh (Tơbiă 30:7; 1 Ƀing Pơtao 12:33; 1 Hră Ruai 6:34). Tơlơi čuh gơnam ƀâo mơngưi jing gru kơčrâo kơ khul tơlơi iâu laĭ ƀing ană plei Ơi Adai ƀơi anăp Ñu yơh. Pô čih hră Tơlơi Adoh Bơni Hơơč iâu laĭ kơ tơlơi iâu laĭ ñu jing kar hăng gơnam ƀâo mơngưi ƀơi anăp Khua Yang (Adoh Bơni Hơơč 141:2). Kơnơ̆ng ƀing khua ngă amăng ƀing Israel đôč dưi pơyơr đĭ gơnam ƀâo mơngưi. A̱rôn khŏm “čuh gơnam ƀâo mơngưi,” qatar, ƀơi kơnưl rĭm mơguah hăng klăm yơh. Tơlơi bruă anai ñu ngă tŏ tui nanao yơh (Tơbiă 30:7, 8). Gơnam ƀâo mơngưi čuh jing sa gơnam pơyơr ƀâo mơmĭh ƀơi anăp Khua Yang kơčrâo kơ tơlơi ƀing kơkuh pơpŭ pơyơr đĭ tơlơi iâu laĭ gơñu ƀôdah gơnam pơyơr gơñu jing gơnam pơmơak kơ Ơi Adai yơh (1 Samuêl 2:28).
Tơlơi čuh gơnam ƀâo mơngưi jing hĭ tơlơi pơtơhơneč pơgăn hĭ ƀing Israel yơh tơdang ƀing gơñu čơdơ̆ng kơkuh pơpŭ ƀơi anih glông kơkuh pơpŭ kơ yang rơba̱ng. Amăng 1 Ƀing Pơtao, tơlơi pơhrăm “čuh gơnam ƀâo mơngưi” ƀơi khul anih kơkuh pơpŭ glông anŭn Ơi Adai klă̱ kơđi yơh (1 Ƀing Pơtao 22:43). Ƀing Israel ăt čơdơ̆ng čuh gơnam ƀâo mơngưi kơ ƀing yang rơba̱ng laih anŭn khul rup trah đôč đač (1 Ƀing Pơtao 12:3; Yirmeyah 18:15). Wơ̆t tơdah tơdơi kơ Sang Yang Solomôn răm rai laih, ƀing Israel ăt dŏ tŏ tui čuh gơnam ƀâo mơngưi ƀơi khul anih Ơi Adai khă anŭn kơ Khua Yang, đơđa ƀơi anih pơkŏn jing kơ ƀing yang rơba̱ng ƀu sĭt (2 Ƀing Pơtao 22:17). Ƀing khua ngă yang ƀu đaŏ đơđa hơmâo ƀing pơtao Israel ruah kơčrâo kiăng kơ čuh gơnam ƀâo mơngưi ƀơi khul anih kơkuh pơpŭ glông kơ ƀing yang rơba̱ng (2 Ƀing Pơtao 23:5). Baal hăng abih ƀing yang rơba̱ng (ƀu djơ̆ Ơi Adai ôh) pơ rơngĭt tŭ “pơpŭ pơyom hăng kơkuh pơpŭ” mơ̆ng tơlơi bruă ngă anŭn jing kơ tơlơi kơnơ̆ng hơjăn Ơi Adai đôč yơh hơmâo kơčrâo brơi laih kơ ƀing Israel kơkuh pơpŭ kơ hơjăn Ñu.
Sĭt yơh anai jing tơlơi pơhrăm kơ abih bang ƀing đaŏ kơnang ƀu dưi pha brơi hơget gơnam lŏm kơ Khua Yang kơ ƀing yang rơba̱ng ôh, kar hăng tơlơi kơkuh pơpŭ, tơlơi iâu laĭ, gơnam brơi pơyơr, ƀôdah tơlơi dưi mă bruă ta. Tơlơi čuh gơnam ƀâo mơngưi tui hăng Ơi Adai hơmâo pơđar laih hlâo, ăt dŏ ngă tŏ tui amăng rơnŭk Tơlơi Pơgop Phrâo mơ̆n (Luk 1:9). Bruă ngă anŭn ăt dŏ ngă amăng ƀing Yehudah wơ̆t tơdah tơdơi kơ rơnŭk arăng pơrai hĭ laih Sang Yang amăng thŭn Tơdơi kơ Krist 70. Amăng rơnŭk Tơlơi Pơgop Phrâo, khul tơlơi iâu laĭ ƀing đaŏ rơgoh hiam jing kar hăng gơnam ƀâo mơngưi ƀơi anăp Khua Yang yơh (Pơrơđah 8:3). Hơnŭn yơh, amăng tơlơi pơhơmutu, tơlơi čuh gơnam ƀâo mơngưi ƀơi anăp Khua Yang tŭ pơplih hăng gơnam pơyơr tơlơi iâu laĭ “mơnâo ƀâo mơmĭh” kơ Khua Yang yơh (Pơrơđah 8:3).