12. Tơlơi Ƀơ̆ng Huă
Hêbrơ: mishteh
Đŏk: misteh
Mrô Strong: 4960
Jơlan Phŭn:
Tơlơi Čơdơ̆ng Phŭn 21:8; H’Ester 1:3; Pơrơtưh 15:15
“Čơđai anŭn prŏng tui hăng lui mĕm laih, laih anŭn Abraham pơkra sa tơlơi ƀơ̆ng huă prŏng ƀơi hrơi Isa̱k lui mĕm” (Čơdơ̆ng Phŭn 21:8).
Hơmâo pluh tơlơi ƀơ̆ng huă prŏng arăng pơruai amăng sŏp hră H’Ester (H’Ester 1:3-9; 2:18; 3:15; 5:1-8; 7:1-10; 8:17; 9:17-32). Khul tơlơi bruă yom hăng pơpŭ biă mă hơmâo truh laih ƀơi tơlơi ƀŏng huă anai. Tơlơi ƀơ̆ng huă anŭn pha brơi tơlơi pơtưp hiam kiăng pơphŭn rai atŭt phŭn hăng hơdră mơneč amăng tơlơi ră ruai hơbia H’Ester. Ahaswerus, pơtao ƀing Persia, pha brơi tơlơi ƀơ̆ng huă kơ ƀing khua mua pơpŭ pơyom ñu (H’Ester1:3), laih anŭn Hơbia H’Wasti ăt pha brơi sa tơlơi ƀơ̆ng huă mơ̆n kơ ƀing đah kơmơi amăng anih anơ̆m ñu. Tơdang arăng ruah H’Ester kiăng pơala kơ H’Wasti jing Hơbia, pơtao pŏk sa tơlơi ƀơ̆ng huă prŏng kiăng pơpŭ kơ gơ̆ (H’Ester 2:18). Tơdơi kơ H’Ester hơmâo tơlơi hiam rô̆ ƀơi anăp mơta pơtao laih anŭn pơtao ƀuăn pha brơi kơ gơ̆ hơget tơlơi gơ̆ kiăng wơ̆t tơdah sămkrah dêh čar ñu mơ̆n, H’Ester pơkra kơ sa tơlơi ƀơ̆ng huă pơkŏn dơ̆ng hăng jak iâu pơtao rai (H’Ester 5:3). Amăng tơlơi ƀơ̆ng huă anai yơh, H’Ester pơrơđah kơ tơlơi Haman yơh jing pô pơkra hơdră mơneč kiăng kơ pơrai hĭ abih bang ƀing Yehudah amăng dêh čar Persia (H’Ester 7:6). Pơtao Ahaswerus tah hơtai biă mă kơ tơlơi Haman pơkơdơ̆ng glaĭ hăng abih dua ƀing Yehudah wơ̆t hăng Hơbia mơ̆n. Boh hiăp anăn mishteh dưi jing rai mơ̆ng boh hiăp pơpư̆ phŭn shatah kiăng laĭ “mơñum” ƀôdah amăng tơlơi tŭ mă jing “jing hĭ măt.” Giŏng anŭn mishteh pơjing rai boh hiăp kơtưn kiăng laĭ “tơlơi ƀơ̆ng huă, ƀôdah mơñum.” Mishteh jing hĭ tơlơi bruă mơñum tĕk djơ̆ hrơi mông hăng anih kơ tơlơi pơƀut mơak ƀing arăng ƀơ̆ng hăng mơñum. Samơ̆ khul “tơlơi ƀơ̆ng huă” anai ăt dưi jing hĭ tơlơi djă hơdơr măt amuñ biă mă yơh, kar hăng Nabal, rơkơi H’Abigail, hơmâo djă hơdơr laih tơl jing hĭ măt tơpai (1 Samuêl 25:36). Tơdang Isa̱k lui mĕm laih, Abraham djă hơdơr hrơi prŏng anŭn hăng tơlơi mishteh hơ̆k mơak, “tơlơi ƀơ̆ng huă.” Pô čih rơgơi sŏp hră Pơrơtưh yua boh hiăp anŭn yơh kiăng kơ pơhơmutu, pơkơjăp kơ tơlơi pran jua mơak hơmâo nanao yơh “tơlơi ƀơ̆ng huă,” anŭn jing kơ pran jua hơdip mơak mơai jing hĭ tơlơi hơ̆k kơdơ̆k mơak mơai ƀơi mông ƀơ̆ng huă. Yesayah pơruai laih kơ tơlơi Khua Yang či pŏk sat ơlơi ƀơ̆ng huă, jing sa mishteh, kơ abih bang mơnuih laih anŭn abih bang lŏn čar, pơhơmutu kơ hrơi mông pha brơi bă blai tơlơi mơyŭn hiam kơ ƀing lŏn čar yơh.
Yang Yêsu nanao laĭ djơ̆ kơ “tơlơi ƀơ̆ng huă” laih anŭn khul tơlơi djă hơdơr ƀing ană plơi Ñu amăng Tơlơi Pơgop Phrâo, laih anŭn ngă laih khul mơta tơlơi yom prŏng amăng mông hơ̆k mơak anŭn (Yôhan 2:8-9). Tơlơi Yang Yêsu pơhơmutu kơ tơlơi ƀơ̆ng hua (Luk 14:13-14) pơrơđah kơ tơlơi ƀu djơ̆ kơnơ̆ng kơ ƀing tuai hlâo arăng jak iâu đôč ôh, samơ̆ ăt kơ ƀing hlơi pô rai pơ tơlơi ƀơ̆ng huă Ơi Adai hlak jak iâu mơ̆n jing tơlơi tŭ mơak kơ abih bang mơnuih yơh (Mathiơ 22:1-14). Brơi kơ ƀing ta nao bĕ pơ tơlơi ƀơ̆ng huă Ană Triu Ơi Adai!