Hêbrơ: zanah
Đŏk: zanah
Mrô Strong: 2181
Jơlan Phŭn:
Tơbiă 34:15; Juăt 31:16; Yehezekêl 16:15; Hôsea 3:3; 4:10-14, 18:5:3
“Răng bĕ anăm pơgop hăng ƀing hlơi pô dŏ hơdip amăng anih lŏn anai ôh; yuakơ tơdang ƀing gơñu klĕ pyu kơkuh pơpŭ kơ ƀing yang gơñu laih anŭn pơyơr kơ yang gơñu, ƀing gơñu či jak iâu ih laih anŭn ih či ƀơ̆ng hĭ hơdôm gơnam ngă yang gơñu yơh” (Tơbiă 34:15)
“Ih anăm kle pyu ôh!” Tơlơi anai ƀu djơ̆ kơnơ̆ng kơ ƀing Israel gah kơđeh asar đôč ôh, samơ̆ kơ hơdôm bruă mơnuă gah mơyang pơkơdơ̆ng glaĭ hăng Khua Yang mơ̆n. Boh hiăp Hêbrơ zanah arăng yua kiăng pơruai yom pơphan amăng rơnŭk Tơlơi Pơgop Hơđăp. Lu mơnuih pơmĭn kơ tơlơi “ngă tơlơi rĭh răm” kơčrâo gah kơ drơi jan kơđeh asar, jing tơlơi đih hrŏm hơmâo tơđah hăng đa rơkơi ƀôdah hăng đah kơmơi ƀu djơ̆ jing rơkơi ƀôdah bơnai ñu pô ôh. Boh hiăp Zanah arăng yua kơ tơlơi anŭn yơh samơ̆ ñu hơmâo tơlơi kiăng laĭ dơlăm hloh dơ̆ng tơdang kơčrâo nao kơ tơlơi rĭh răm gah bơngăt. Anŭn jing tơlơi mă bruă kơkuh pơpŭ đuaĭ tui ƀing yang rơba̱ng, kiăng laĭ kơ tơlơi ƀu dŏ tŏng ten hăng Khua Yang dơ̆ng tah. Zanah kiăng laĭ “ngă rĭh răm, jing pô rĭh răm, ƀôdah ngă bruă rĭh răm” yơh. Boh hiăp anăn “rĭh răm” jing boh hiăp phŭn ania, Zonah, arăng juăt yua kiăng kơ pơruai kơ tơlơi rĭh răm amăng Tơlơi Pơgop Hơđăp. Zonah arăng juăt pơblang kơ mơnuih “rĭh răm,” “klĕ pyu,” laih anŭn “pyu pơde” yơh, tui anŭn zanah kiăng laĭ “ngă rĭh răm” yơh.
Amăng rơnŭk Tơlơi Pơgop Hơđăp, arăng pơhơmutu kơ Khua Yang jing kar hăng rơkơi kơ ƀing Israel. Tơdang lŏn čar Israel đuaĭ ataih hĭ mơ̆ng Khua Yang kiăng đuaĭ tui ƀing yang rơba̱ng, arăng pơruai kơ tơlơi anŭn jing tơlơi klĕ pyu ƀôdah tơlơi ngă rĭh răm ƀôdah jing pô rĭh răm hăng ƀing yang rơba̱ng anŭn yơh. Ƀing pô pơala juăt ƀuăh kơ ƀing Israel kơ tơlơi ngă rĭh răm gah bơngăt. Yehezekêl yua boh hiăp Zanah kiăng pơruai kơ mơta hăng pran jua “klĕ pyu,” “rĭh răm,” “ƀu tŏng ten” ƀing Israel yơh yuakơ ƀing gơñu hơmâo hưp đuaĭ tui khul rup trah (Yehezekêl 6:9). Hôsea pơruai yon pơphan biă mă kơ tơlơi ƀing Israel jing pô rĭh răm hơmâo sĭ hĭ laih ñu pô kơ arăng laih anŭn ăt đuaĭ tui hăng ƀing yang rơba̱ng mơ̆n (Hôsea 4:10-18; 5:3-4; 6:10). Tơdang ƀing ană plei Ơi Adai pơrĭh pơrăm hĭ gơñu pô hăng khul rup trah ƀing Kanaan, Ơi Adai jao hĭ ƀing gơñu kơ tơlơi răm răi yơh (Adoh Bơni Hơơč 106:39-41). Tơlơi ƀu tŏng ten ƀing ană plei Ơi Adai jing khul tơlơi soh gơñu yơh (Hôsea 1:2). Khua Yang pơđu̱r rơkâo kơ tơlơi tŏng ten mơ̆ng ƀing ană plei Ñu kiăng kơ tui anŭn yơh Ñu dưi yap ƀing gơ̆ jing ƀing ană plei Ñu.
Ơi Adai ăt ƀu pơkơdung lơi kơ tơlơi ngă rĭh răm phara phara. Paul pơrơđah kơ tơlơi ƀing klĕ pyu ƀôdah ƀing ngă rĭh răm ƀu či mŭt pơ dêh čar Ơi Adai ôh (1 Korinthos 6:9). Ơi Adai či jao hĭ ƀing gơñu kơ tơlơi klih tơsen gơñu pô yơh laih anŭn ƀing gơñu či tŭ pơčơlah hĭ mơ̆ng Khua Yang hăng tŭ gleh tơnap hlŏng lar amăng war apui yơh. Dŏ amăng rơnŭk klĕ pyu rĭh răm soh sat, ƀing ană plei Ơi Adai khŏm hơmư̆ tơlơi pơkơđiăng mơ̆ng Khua Yang tui anai: Ơi Adai ƀu či pơkơdung kơ tơlơi klĕ pyu gah bơngăt wơ̆t hăng gah kơđeh asar amăng ƀing ană plei Ñu ôh (1 Korinthos 6:15-16). Ơi Adai ƀu či dŏ ƀu tŏng ten hăng ƀing ană plei Ñu ôh, yuakơ tơlơi bruă klĕ pyu jing bruă phŭn kơ mơnuih ƀôdah lŏn čar ƀu hơmâo tơlơi đaŏ kơnang yơh. Ƀing mơnuih đaŏ khŏm gir run dŏ tŏng ten hăng sang anŏ ñu. Tơlơi dŏ tŏng ten hăng sang anŏ ñu yơh či jing tơlơi ngă gơ̆ng jơlan hiam kơ lŏn tơnah laih anŭn dŏ tŏng ten hăng Ơi Adai. Ƀing ta khŏm tŭ mă bĕ tơlơi pơjuh pơalum prŏng anai, wơ̆t tơdah ƀing ta lê̆ rơbuh lu wơ̆t, samơ̆ Khua Yang ăt či dŏ dơnơ̆ng tŏng ten hăng ƀing ta nanao yơh.